Хайбулина Ильнура Ринатовна – магистрант кафедры «Архитектура» Кыргызского государственного технического университета им. И. Раззакова, г. Бишкек, тел.: +996-500 944999, e-mail: ilnura1999@gmail.com
Халмурзаева Гаухар Баймурзаевна – канд. архитектуры, и.о. доцента кафедры «Архитектура» Кыргызского государственного технического университета им. И. Раззакова, г. Бишкек, тел.: +996-700 770688, e-mail: ms.halmurzaeva@mail.ru
ОСОБЕННОСТИ ФОРМООБРАЗОВАНИЯ ЖИЛОГО ДОМА В ЦЕНТРАЛЬНО-АЗИАТСКИХ ПОСЕЛЕНИЯХ
Проведен анализ архитектурных традиций и формообразования жилых домов в Центральной Азии, рассматривается взаимосвязь между историческим наследием, климатическими условиями, культурными практиками и социально-экономическими процессами региона. Использован комплексный подход, включающий анализ научной литературы, архивных материалов и современных исследований в области архитектуры и строительства. Проанализированы исторические корни формообразования, культурные и климатические особенности, оказывающие влияние на архитектурное наследие и современные тенденции в строительстве жилищ. Подчеркнута важность сохранения традиционных архитектурных форм и их адаптации к современным условиям при развитии жилищного строительства в горных и равнинных регионах Центральной Азии.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:архитектура жилых домов Центральной Азии; традиционные строительные материалы; климатическая адаптация архитектуры; сохранение культурного наследия; мультифункциональность жилых пространств
БОРБОРДУК АЗИЯНЫН КОНУШТАРЫНДАГЫ ТУРАК ҮЙЛӨРДҮН ФОРМАЛАРЫНЫН КАЛЫПТАНУУ ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Макалада Борбордук Азиядагы турак үйлөрдүн архитектуралык каада-салттарына жана калыптанышына талдоо жүргүзүлүп, аймактын тарыхый мурастарынын, климаттык шарттарынын, маданий тажрыйбаларынын жана социалдык-экономикалык процесстеринин өз ара байланышы каралат. Архитектура жана курулуш жаатындагы илимий адабияттарды, архивдик материалдарды жана заманбап изилдөөлөрдү талдоону камтыган комплекстүү ыкма колдонулган. Архитектуралык мураска жана турак жай курулушунун учурдагы тенденцияларына таасир этүүчү калыптануунун тарыхый тамырлары, маданий жана климаттык өзгөчөлүктөрү талданды. Борбордук Азиянын тоолуу жана түздүк аймактарында турак жай курулушун өнүктүрүүдө салттуу архитектуралык формаларды сактоонун жана аларды заманбап шарттарга адаптациялоонун маанилүүлүгү баса белгиленди.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:Борбордук Азиядагы турак жай имараттарынын архитектурасы; салттуу курулуш материалдары; архитектуранын климаттык ыңгайлашуусу; маданий мурастарды сактоо; жашоо мейкиндиктеринин көп функционалдуулугу
FEATURES OF THE FORM OF RESIDENTIAL HOUSES IN CENTRAL ASIAN SETTLEMENTS
This article is dedicated to the analysis of architectural traditions and the formation of residential houses in Central Asia, highlighting the interconnection between historical heritage, climatic conditions, cultural practices, and socio-economic processes of the region. The study is based on a comprehensive approach, incorporating the analysis of scientific literature, archival materials, and modern research in the field of architecture and construction. It examines the historical roots of form-creation, cultural and climatic features that influence architectural heritage and contemporary trends in housing construction. The article emphasizes the importance of preserving traditional architectural forms and their adaptation to modern conditions, identifying key challenges and opportunities for the development of housing construction in the mountainous and plain regions of Central Asia.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:Central Asian architecture; traditional building materials; climatic adaptation of architecture; preservation of cultural heritage; multifunctionality of living spaces