РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2024 год, Том 24, № 8, Стр. 84-95. УДК 551.555.4 (575.23) DOI 10.36979/1694-500X-2024-24-8-84-95
Автор тууралуу маалымат:

Подрезов Олег Андреевич – д-р геогр. наук, профессор, профессор-консультант кафедры физических процессов горного производства естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-552 429800, е-mail: oleg_podrezov25@mail.ru
Подрезова Юлия Андреевна – канд. геогр. наук, ст. науч. сотр. научно-исследовательского отдела Воронежского лесо-технического университета им. Г.Ф. Морозова, Российская Федерация, тел.: +7 980 2466981, e-mail: j.podrezova1984@gmail.com
Дикамбаев Шамиль Бектурганович – канд. техн. наук, вед. науч. сотр. Научно-исследовательского института энергетики и экономики при Министерстве энергетики Кыргызской Республики, Кыргызская Республика, тел.: +996-775 976444
Симаков Юрий Павлович – канд. тех. наук, доцент, зав. кафедрой «Нетрадиционные и возобновляемые источники энергии» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-772 395381, е-mail: u_simakov@mail.ru

ОЦЕНКА ОСНОВНЫХ ХАРАКТЕРИСТИК ГРОЗОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА ТЕРРИТОРИИ КЫРГЫЗСТАНА ДЛЯ РЕШЕНИЯ ЗАДАЧ МОЛНИЕЗАЩИТЫ ЭНЕРГЕТИЧЕСКИХ ОБЪЕКТОВ
Подрезов О.А., Подрезова Ю.А., Дикамбаев Ш.Б., Симаков Ю.П.
Аннотация орус тилинде:

Рассматриваются задачи определения характеристик грозовой деятельности для климатически сложной и мало изученной горной территории Кыргызстана, что необходимо для решения вопросов молниезащиты энергетических объектов. Получено, что в среднем для его территории многолетнее среднее число гроз в году равно 28, средняя продолжительность отдельной грозы составляет 1,24 ч, а суммарная годовая продолжительность гроз (число грозочасов) равна 36. Для Кыргызстана в целом и 4 его климатическим провинциям определены высотные зависимости годового числа грозочасов как основного показателя, который используется на практике для оценки грозовой опасности и молнеезащиты. Получено, что число грозочасов в году существенно убывает с высотой места и зависит от климатической провинции. В целом оно меняется от 10 до 80 часов в год, что соответствует градациям грозовой деятельности от слабой до сильной. Работа может быть полезной при проектировании высоковольтных линий электропередачи и других энергетических объектов для решения вопросов их молниезащиты.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

Кыргызстан; грозовая деятельность; годовое число грозочасов; молниезащита объектов энергетики

ЭНЕРГЕТИКАЛЫК ОБЪЕКТИЛЕРДИ ЧАГЫЛГАНДАН КОРГОО МАСЕЛЕЛЕРИН ЧЕЧҮҮ ҮЧҮН КЫРГЫЗСТАНДЫН АЙМАГЫНДА КҮН КҮРКҮРӨШҮНҮН НЕГИЗГИ МҮНӨЗДӨМӨЛӨРҮН БААЛОО
Подрезов О.А., Подрезова Ю.А., Дикамбаев Ш.Б., Симаков Ю.П.
Аннотация кыргыз тилинде:

Кыргызстандын климаттык татаал жана аз изилденген тоолуу аймактары үчүн чагылгандуу иштердин мүнөздөмөлөрүн аныктоо маселелери каралууда, бул энергетикалык объектилерди чагылгандан коргоо маселелерин чечүү үчүн зарыл. Бул орточо алганда, анын аймагында жылдык чагылгандын жылдык орточо саны 28 барабар, жеке чагылгандын орточо узактыгы 1,24 саат, ал эми жалпы жылдык чагылгандын узактыгы (чагылгандын саны) 36га барабар экени алынган. Жалпысынан Кыргызстан үчүн жана анын 4 климаттык провинциясы негизги көрсөткүч катары чагылгандын жылдык санынын бийиктигине көз карандылыгын аныктады, ал иш жүзүндө чагылгандын жана чагылгандын корголушуна баа берүү үчүн колдонулат. Бул жердин бийиктиги менен жылына бир сааттын саны кыйла азайып, климаттык провинцияга көз каранды экендиги аныкталды. Жалпысынан, ал жылына 10дон 80 саатка чейин өзгөрүп турат, бул чагылгандын алсыздан күчтүүгө чейинки иш-аракеттерине туура келет. Иш жогорку чыңалуудагы электр берүү линияларын жана башка энергетикалык объектилерди чагылгандан коргоо маселелерин чечүүдө пайдалуу болушу мүмкүн.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

Кыргызстан; чагылгандын активдүүлүгү; жылдык чагылгандын саны; энергетика объектилерин чагылгандан коргоо

ASSESSMENT OF THE MAIN CHARACTERISTICS OF THUNDERSTORM ACTIVITY IN THE TERRITORY OF KYRGYZSTAN TO SOLVE THE PROBLEMS OF LIGHTNING PROTECTION OF ENERGY FACILITIES
Podrezov O.A., Podrezova Yu.A., Dikambaev Sh.B., Simakov Yu.P
Аннотация англис тилинде:

The tasks of determining the characteristics of thunderstorm activity for the climatically complex and poorly studied mountainous territory of Kyrgyzstan are considered, which is necessary to solve the issues of lightning protection of energy facilities. It was found that, on average, for its territory, the long-term average number of thunderstorms per year is 28, the average duration of a single thunderstorm is 1.24 hours, and the total annual duration of thunderstorms (number of thunderstorms) is 36. For Kyrgyzstan as a whole and its 4 climatic provinces, altitude dependences of the annual number of thunderstorms are determined as the main indicator that is used in practice to assess the lightning hazard and lightning protection. It was found that the number of thunderstorms per year decreases significantly with the height of the place and depends on the climatic province. In general, it varies from 10 to 80 hours per year, which corresponds to gradations of thunderstorm activity from weak to strong. The work can be useful in the design of highvoltage power transmission lines and other energy facilities to address issues of their lightning protection.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

thunderstorm activity; annual number of lightning hours; lightning protection of energy facilities

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Подрезов О.А. ЭНЕРГЕТИКАЛЫК ОБЪЕКТИЛЕРДИ ЧАГЫЛГАНДАН КОРГОО МАСЕЛЕЛЕРИН ЧЕЧҮҮ ҮЧҮН КЫРГЫЗСТАНДЫН АЙМАГЫНДА КҮН КҮРКҮРӨШҮНҮН НЕГИЗГИ МҮНӨЗДӨМӨЛӨРҮН БААЛОО / О.А. Подрезов, Ю.А. Подрезова, Ш.Б. Дикамбаев и др. // КРСУ жарчысы. 2024. Т. 24. № 8. С. 84-95.