Орозбекова Бубусайра Толобаевна – д-р мед. наук, профессор, зав. кафедрой эпидемиологии и иммунологии медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-707 356222
Абдраева Феруза Асылбековна – аспирант, преподаватель кафедры терапевтических дисциплин медицинского факультета Ошского государственного университета, Кыргызская Республика, тел.: +996-550 540085
ОЦЕНКА ОСОБЕННОСТЕЙ ТИПА ТЕМПЕРАМЕНТА ПОДРОСТКОВ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ НА ПРИМЕРЕ ГОРОДОВ БИШКЕК И ОШ (15–17 ЛЕТ)
Подростковый возраст (с 14 до 21 года) – один из самых главных периодов жизни любого человека на Земле. В его основе лежит процесс формирования личности, ее физических, эмоциональных и социальных сторон. Как правило, социальные факторы оказывают наибольшее влияние на структуру психического здоровья подростка. Одна из отличительных особенностей психического здоровья на этом этапе – её неустойчивость. Поэтому исключительно важно защищать психику подростка от неблагоприятных факторов, содействовать развитию его социальных навыков и способствовать его психологическому благополучию. Все это напрямую влияет на поведение и деятельность школьника или студента. Между личностью, познавательными процессами и организмом есть связующее звено – темперамент. Существует несколько авторских способов определения темперамента: по Обозову, Стреляу, Смиронову, Белову, Русалову и Айзенку. Именно последний метод лег в основу нашей исследовательской работы.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:подросток; формирование личности; эмоция; социальные факторы; психика подростка; неустойчивость; психологическое благополучия
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИШКЕК ЖАНА ОШ ШААРЛАРЫНЫН МИСАЛЫНДА ӨСПҮРҮМДӨРДҮН ТЕМПЕРАМЕНТ ТИПТЕРИНИН ӨЗГӨЧҮЛҮКТӨРҮН БААЛОО (15–17 ЖАШ)
Өспүрүм курак (14 жаштан 21 жашка чейин) жер бетиндеги ар бир адамдын жашоосундагы эң маанилүү мезгилдердин бири. Ал инсандын калыптануу процессине, анын физикалык, эмоционалдык жана социалдык аспектилерине негизделет. Эреже катары, социалдык факторлор өспүрүмдүн психикалык саламаттыгынын түзүмүнө эң чоң таасир этет. Бул этапта психикалык ден соолуктун айырмалоочу белгилеринин бири анын туруксуздугу болуп саналат. Ошондуктан, өспүрүмдүн психикасын терс факторлордон коргоо, анын социалдык көндүмдөрүн өнүктүрүүгө көмөк көрсөтүү жана анын психологиялык жактан жакшы болушуна көмөк көрсөтүү өтө маанилүү. Мунун баары мектеп окуучусунун же студенттин жүрүм-турумуна жана ишмердүүлүгүнө түздөн-түз таасирин тийгизет. Инсандык, когнитивдик процесстер жана дененин ортосунда байланыштыруучу байланыш бар – бул темперамент. Темпераментти аныктоонун бир нече менчик ыкмалары бар, алар: Обозов, Стреляу, Смиронов, Белов, Русалов жана Айзенк боюнча. Бул биздин изилдөө ишибиздин негизин түзгөн акыркы ыкма.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:өспүрүм; инсандын калыптанышы; эмоция; социалдык факторлор; өспүрүмдөрдүн психикасы; туруксуздук; психологиялык бейпилдик
ASSESSMENT OF FEATURES OF THE TEMPERAMENT TYPE OF ADOLESCENTS IN THE KYRGYZ REPUBLIC ON THE EXAMPLE OF BISHKEK AND OSH CITIES (15–17 YEARS OLD)
Adolescence (from 14 to 21 years old) is one of the most important periods in the life of any person on earth. It is based on the process of personality formation, its physical, emotional and social aspects. As a rule, social factors have the greatest influence on the structure of a teenager’s mental health. One of the distinctive features of mental health at this stage is its instability. Therefore, it is extremely important to protect the adolescent’s psyche from adverse factors, promote the development of his social skills and promote his psychological well-being. All this directly affects the behavior and activities of a schoolchild or student. There is a connecting link between personality, cognitive processes and the body - temperament. There are several proprietary methods for determining temperament: according to Obozov, Strelyau, Smironov, Belov, Rusalov and Eysenck. It is the latter method that formed the basis of our research work.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:teenager; personality formation; emotion; social factors; adolescent psyche; instability; psychological well-being