Тургумбекова Эльмира Зарифовна – канд. архитектуры, доцент кафедры архитектуры факультета архитектуры, дизайна и строительства Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-555 322506, e-mail: ellatur@mail.ru
Османбекова Замира Зарифовна – канд. мед. наук, доцент кафедры логопедии специальной психологии факультета логопедии ОАНО ВО «Московский социально-психологический университет», Российская Федерация, тел.: +7 901 7714653, е-mail: zosmanbekova@mail.ru
Тургумбеков Азамат Зарифович – канд. мед. наук, доцент кафедры ЛОР-болезней Кыргызской государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, Кыргызская Республика, тел.: +996-553 313499, е-mail: azmeyzarif62@mail.ru
ВОЕННО-СПОРТИВНЫЕ ЛАГЕРЯ ДЛЯ ПОДРОСТКОВ И ЮНОШЕЙ КАК АЛЬТЕРНАТИВА ДЕВИАЦИИ И ПОВЫШЕНИЯ ПОТЕНЦИАЛА ЗДОРОВЬЯ ПОДРОСТКОВ
Рассмотрены вопросы воздействия на человека неблагоприятной социальной среды, в том числе компьютерной зависимости у детей, подростков, юношей как наиболее уязвимой части населения. Проанализировано состояние здоровья подростков и юношей в Кыргызстане. Обоснованы реабилитационные мероприятия для улучшения потенциала их здоровья. Изучены нейрофизиологические механизмы нарушения адаптивности к физическим нагрузкам, выявлен самый уязвимый возраст среди подростков. В качестве реабилитационных и профилактических мер разработаны практические рекомендации. Были предложены военно-спортивные лагеря нового поколения на Иссык-Куле.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:психическое здоровье подростков; игровая зависимость; неврозоподобные и психогенные заболевания; реабилитационные и профилактические меры; военно-спортивный лагерь
ӨСПҮРҮМДӨРДҮН ДЕН СООЛУК ПОТЕНЦИАЛЫН ЖОГОРУЛАТУУ ҮЧҮН ЖАНА ДЕВИАЦИЯНЫН АЛЬТЕРНАТИВАСЫ КАТАРЫ ӨСПҮРҮМДӨР ЖАНА УЛАНДАР ҮЧҮН АСКЕРДИК СПОРТ ЛАГЕРЛЕРИ
Адамга жагымсыз социалдык чөйрөнүн, анын ичинде калктын кыйла аялуу бөлүгү катары балдардын, өспүрүмдөрдүн, уландардын компьютердик көз карандылыгынын таасири маселелери каралды. Кыргызстандагы өспүрүмдөр менен жаштардын ден соолугунун абалы талданды. Алардын ден соолугунун потенциалын жакшыртуу үчүн реабилитациялык иш-чаралар негизделген. Физикалык жүктөмдөргө адаптациялоонун бузулушунун нейрофизиологиялык механизмдери изилденип, өспүрүмдөр арасында эң аялуу курак аныкталды. Реабилитациялык жана профилактикалык иш-чаралар катары практикалык сунуштар иштелип чыккан. Ысык-Көлдө жаңы муундагы аскердик-спорттук лагерлер сунушталды.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:өспүрүмдөрдүн психикалык саламаттыгы; оюнга болгон көз карандылык; неврозго окшош жана психогендик оорулар; реабилитациялык жана алдын алуу чаралары; аскердик спорт лагери
MILITARY SPORTS CAMPS FOR TEENAGERS AND YOUNG MEN, AS AN ALTERNATIVE TO DEVIATION AND INCREASING THE HEALTH POTENTIAL OF ADOLESCENTS
The issues of human exposure to an unfavorable social environment, including computer addiction in children, adolescents, and young men as the most vulnerable part of the population, are considered. The state of health of adolescents and young men in Kyrgyzstan is analyzed. Rehabilitation measures to improve their health potential are justified. The neurophysiological mechanisms of impaired adaptability to physical exertion have been studied, and the most vulnerable age among adolescents has been identified. Practical recommendations have been developed as rehabilitation and preventive measures. Military sports camps of the new generation on Issyk-Kul were proposed.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:mental health of adolescents; gaming addiction; neurosis-like and psychogenic diseases; rehabilitation and preventive measures; military sports camp