РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2024 год, Том 24, № 9, Стр. 211-216. УДК 616.31-053.5:614.2(575.2-25) DOI 10.36979/1694-500X-2024-24-9-211-216
Автор тууралуу маалымат:

Тыналиева Рахимат Аюбовна – ассистент кафедры детской стоматологии Кыргызской Государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, Кыргызская Республика, тел.: +996-555 304591, е-mail: rahimat.masaeva@gmail.com
Чолокова Гульнар Сатаркуловна – д-р мед. наук, профессор кафедры детской стоматологии Кыргызской государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, Кыргызская Республика, тел.: +996-772 563192, е-mail: gulnar.cholokova@yandex.ru
Юлдашев Ильшат Мухитдинович – д-р мед. наук, профессор кафедры детской стоматологии Кыргызской государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, Кыргызская Республика, тел.: +996-772 205789, е-mail: ilshatyuldashev@yandex.ru
Тыналиева Динара Мойдиновна – ассистент кафедры детской стоматологии Кыргызской государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, Кыргызская Республика, тел.: +996-555 117474, е-mail: tynalieva.d@mail.ru

СОСТОЯНИЕ ШКОЛЬНОЙ СТОМАТОЛОГИИ В Г. БИШКЕКЕ
Тыналиева Р.А., Чолокова Г.С., Юлдашев И.М., Тыналиева Д.М.
Аннотация орус тилинде:

С переходом на рыночные отношения детская стоматология оказалась в трудных условиях, в особо сложном положении – школьные стоматологические кабинеты. Преимущества работы школьных стоматологических кабинетов заключаются в возможности оказания лечебно-профилактической помощи, максимального уровня ее доступности. Авторами проведено исследование 25 школьных кабинетов в средних общеобразовательных школах г. Бишкека Кыргызской Республики. Выявлено: из 25 школьных стоматологических кабинетов пять не соответствуют стандартам, двум требуется ремонт, один следует перевести в другое соответствующее помещение. Всего имеется 20 автоклавов. В семи кабинетах есть лампы для отверждения композиционных пломбировочных материалов. Лотков с набором инструментов насчитывается 246, а 230 зеркал для осмотра катастрофически мало. Врачи-стоматологи меняются с поликлиническими через 2 месяца в одних школьных стоматологических кабинетах, через 3 или 6 месяцев – в других. Все врачи заполняют лишь листок ежедневного учёта, сводную ведомость и журнал посещений. Во всех школьных стоматологических кабинетах, согласно Программе государственных гарантий, ведется осмотр и лечение школьников 1–4 классов (до 10 лет) по согласию родителей, а ученики с 5-го по 11-й класс, в основном, остаются неосмотренными. Санитарно-просветительская работа проводится, по словам врачей, 1 раз в месяц. В настоящее время Школьная стоматологическая служба в Кыргызской Республике (на примере г. Бишкека) нуждается в обязательном сохранении и реорганизации её деятельности. Профилактическое направление в системе школьной стоматологии должно стать приоритетным.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

Кыргызстан; г. Бишкек; первичная профилактика; школьный стоматологический кабинет; оснащение; профилактические программы

БИШКЕК ШААРЫНДАГЫ МЕКТЕП СТОМАТОЛОГИЯСЫНЫН АБАЛЫ
Тыналиева Р.А., Чолокова Г.С., Юлдашев И.М., Тыналиева Д.М.
Аннотация кыргыз тилинде:

Рыноктук мамилелерге өтүү менен балдар стоматологиясы оор шартта калып, мектеп стоматологиялык кабинеттери өзгөчө оор абалда калган. Мектептердин стоматологиялык кабинеттерин иштетүүнүн артыкчылыктары медициналык-профилактикалык жардам көрсөтүү мүмкүнчүлүгүн жана анын жеткиликтүүлүгүнүн максималдуу деңгээлин камтыйт. Авторлор тарабынан Кыргыз Республикасынын Бишкек шаарындагы жалпы билим берүүчү орто мектептердеги 25 мектеп кабинетине изилдөө жүргүзүлгөн. 25 мектептин стоматологиялык кабинеттеринин бешөө стандартка жооп бербейт, экөө ремонтко муктаж, бири башка тиешелүү бөлмөгө которулушу керек экендиги аныкталды. Бардыгы болуп 20 автоклав бар. Жети бөлмөдө композиттик толтуруучу материалдарды айыктыруу үчүн лампалар бар. Инструменттер комплекти менен 246 лоток бар, текшерүү үчүн 230 күзгү катастрофалык аз. Стоматологдор кээ бир мектеп стоматологиялык кабинеттеринде 2 айдан кийин, башкаларында 3 же 6 айдан кийин амбулатордук дарыгерлер менен алмашат. Бардык дарыгерлер күнүмдүк эсепке алуу баракчасын, жыйынтык баракчасын жана баруу журналын гана толтурушат. Бардык мектеп стоматологиялык кабинеттеринде Мамлекеттик кепилдик программасына ылайык, 1-4-класстын окуучулары (10 жашка чейин) ата-энелеринин макулдугу менен текшерилип, дарыланышат, ал эми 5-11-класстын окуучулары негизинен кароодон өтпөй калышат. Дарыгерлердин айтымында, санитардык-агартуу иштери айына 1 жолу жүргүзүлөт. Азыркы учурда Кыргыз Республикасындагы мектеп стоматологиялык кызматы (Бишкек шаарынын мисалында) анын ишин милдеттүү түрдө сактоого жана кайра уюштурууга муктаж. Мектептин стоматология тутумундагы профилактикалык багыт артыкчылыктуу багыт болушу керек.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

Кыргызстан; Бишкек шаары; баштапкы профилактика; мектеп стоматологиялык кабинети; жабдуулар; профилактикалык программалар

STATE OF SCHOOL DENTISTRY IN BISHKEK
Tynalieva R.A., Cholokova G.S., Yuldashev I.M., Tynalieva D.M.
Аннотация англис тилинде:

With the transition to market relations, pediatric dentistry found itself in difficult conditions. School dental offices (SDOs) are in a particularly difficult situation. The advantages of the work of the ShSK lie in the possibility of providing treatment and preventive care and the maximum level of its availability. The authors conducted a study of 25 school classrooms in secondary schools in Bishkek, Kyrgyz Republic. It was revealed: out of 25 SSCs, five do not meet the standards, two require repairs, one should be transferred to another appropriate premise. There are a total of 20 autoclaves. Seven rooms have lamps for curing composite filling materials. There are 246 trays with a set of tools, and 230 mirrors for inspection are catastrophically few. Dentists change with outpatient doctors after 2 months in some dental clinics, after 3 or 6 months in others. All doctors fill out only a daily record sheet, a summary sheet and a visit log. In all SSCs, in accordance with the State Guarantee Program (SGP), schoolchildren in grades 1–4 (up to 10 years old) are examined and treated with the consent of their parents, and students from grades 5 to 11 generally remain unexamined. Sanitary education work is carried out, according to doctors, once a month. Currently, the School Dental Service in the Kyrgyz Republic (using the example of Bishkek) requires mandatory preservation and reorganization of its activities. Preventive care in the school dentistry system should become a priority.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

Kyrgyzstan; Bishkek; primary prevention; school dental office; equipment; preventive programs

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Тыналиева Р.А. БИШКЕК ШААРЫНДАГЫ МЕКТЕП СТОМАТОЛОГИЯСЫНЫН АБАЛЫ / Р.А. Тыналиева, Г.С. Чолокова, И.М. Юлдашев и др. // КРСУ жарчысы. 2024. Т. 24. № 9. С. 211-216.