«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассматривается подход к автоматизации оросительных систем с использованием интеллектуальных систем управления, основанных на мониторинге в реальном времени, прогнозировании водопотребления и адаптивном регулировании подачи воды. В условиях ограниченности водных ресурсов и климатических изменений модернизация систем управления ирригацией приобретает особое значение в обеспечении продовольственной безопасности, особенно в засушливых регионах. Проведенная оценка эффективности систем на примере пилотных участков показала сокращение потерь воды, повышение урожайности и экономию затрат на водоподачу. Эффективность использования воды в таких системах определяет не только продуктивность сельского хозяйства, но и устойчивость экосистем, зависящих от водных ресурсов. Проведен анализ современных методов автоматизированного водораспределения в оросительных системах республики. Результаты исследования подтверждают, что цифровизация ирригационных систем играет ключевую роль в повышении продуктивности сельского хозяйства, обеспечивая устойчивое использование водных ресурсов.

автоматизация; оросительные системы; эффективность водопользования; интеллектуальные системы управления; устойчивое сельское хозяйство; автоматизация ирригации; эффективность водопользования

Бул макалада сугат тутумдарын реалдуу убакыт режиминде мониторинг жүргүзүүгө, сугатка болгон муктаждыкты божомолдоого жана сууну адаптацияланган тартипте берүү менен башкарууну автоматташтыруу ыкмалары каралат. Суунун чектелген ресурстары жана климаттын өзгөрүшү шартында, сугат тутумдарын башкарууну модернизациялоо, айрыкча, кургакчыл аймактарда, азык-түлүк коопсуздугун камсыздоонун маанилүү фактору болуп саналат. Пилоттук аймактардын негизинде жүргүзүлгөн натыйжалуулук баалоосу суунун жоготууларын кыскартуу, түшүмдүүлүктү жогорулатуу жана сууну жеткирүүгө кеткен чыгымдарды азайтуу мүмкүндүгүн көрсөттү. Мындай системаларда сууну натыйжалуу пайдалануу айыл чарбанын продуктивдүүлүгүн гана аныктабастан, сугат суусуна көз каранды болгон экосистемалардын туруктуулугун да камсыздайт. Бул изилдөөдө республикадагы сугат тутумдарында сууну автоматтык түрдө бөлүштүрүүнүн заманбап ыкмалары талданган. Изилдөөнүн жыйынтыктары көрсөткөндөй, сугат системаларын санариптештирүү айыл чарбанын өндүрүмдүүлүгүн жогорулатууда жана сууну туруктуу пайдаланууда негизги роль ойнойт.

автоматташтыруу; сугат тутумдары; сууну натыйжалуу пайдалануу; интеллектуалдык башкаруу системалары; туруктуу айыл чарба; сугат системаларын автоматташтыруу; сууну сарамжалдуу пайдалануу

The article presents an approach to the automation of irrigation systems using intelligent management systems based on real-time monitoring, water demand forecasting, and adaptive water supply regulation. In the context of limited water resources and climate change, the modernization of irrigation management systems is of particular importance for ensuring food security, especially in arid regions. The assessment of the efficiency of these systems, based on pilot projects, demonstrated reduced water losses, increased crop yields, and reduced water supply costs. The efficiency of water use in such systems determines not only the productivity of the agricultural sector but also the sustainability of ecosystems dependent on water resources. This study analyzes modern methods of automated water distribution in the irrigation systems of the republic. The research results confirm that the digitalization of irrigation systems plays a key role in improving agricultural productivity, ensuring the sustainable use of water resources.

automation; irrigation systems; water use efficiency; intelligent management systems; sustainable agriculture; irrigation automation; water use efficiency