РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2025 год, Том 25, № 4, Стр. 28-37. УДК 004-049.5:004.56(575.2) DOI 10.36979/1694-500X-2025-25-4-28-37
Автор тууралуу маалымат:

Мамадалиева Жылдыз Болотбековна – ст. преподаватель кафедры «Сети связи и системы коммуникаций» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-706 063506, e-mail: jyldyz77@bk.ru
Баранов Антон Денисович – магистрант кафедры «Сети связи и системы коммуникаций» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-558 588648, e-mail: to_di_na@icloud.com
Рахманов Алтынбек Замирбекович – магистрант кафедры «Сети связи и системы коммуникаций» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-707 230601, е-mail: magistraturaITS@gmail.com

КОМПЛЕКСНЫЙ ПОДХОД К ИНФОРМАЦИОННОЙ БЕЗОПАСНОСТИ В КЫРГЫЗСТАНЕ: АНАЛИЗ, ВЫЗОВЫ И ПУТИ УКРЕПЛЕНИЯ
Мамадалиева Ж.Б., Баранов А.Д., Рахманов А.З.
Аннотация орус тилинде:

Приведены результаты анализа текущего состояния информационной безопасности страны, рассмотрены основные вызовы, с которыми сталкивается государство в условиях глобальных киберугроз. Предложен комплексный подход для укрепления защиты критически важных информационных инфраструктур. Исследованы современные угрозы, включая кибератаки на государственные структуры, утечки данных, атаки на критическую инфраструктуру и низкий уровень киберграмотности населения. Рассматриваются меры, предпринимаемые Кыргызстаном для защиты информационного пространства, такие как законодательные инициативы, образовательные программы, сотрудничество с международными организациями и внедрение передовых технологий, включая искусственный интеллект, блокчейн и квантовое шифрование. Предложены рекомендации для усиления национальной системы информационной безопасности, акцентируя внимание на необходимости расширения правовой базы, подготовки кадров и развития системы мониторинга и быстрого реагирования на киберинциденты.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

информационная безопасность; киберугрозы; критическая инфраструктура; киберграмотность; законодательные инициативы; международное сотрудничество; цифровая трансформация.

КЫРГЫЗСТАНДАГЫ МААЛЫМАТТЫК КООПСУЗДУККА КОМПЛЕКСТҮҮ МАМИЛЕ: ТАЛДОО, КЫЙЫНЧЫЛЫКТАР ЖАНА БЕКЕМДӨӨ ЖОЛДОРУ
Мамадалиева Ж.Б., Баранов А.Д., Рахманов А.З.
Аннотация кыргыз тилинде:

Макалада өлкөнүн маалыматтык коопсуздугунун учурдагы абалына талдоо жүргүзүүнүн натыйжалары берилген жана глобалдык киберкоркунучтардын шартында мамлекет туш болгон негизги көйгөйлөр каралат. Критикалык маалыматтык инфраструктураларды коргоону күчөтүү үчүн комплекстүү мамиле сунушталууда. Заманбап коркунучтар, анын ичинде мамлекеттик органдарга кибер чабуулдар, маалыматтардын сыртка чыгышы, маанилүү инфраструктурага кол салуулар жана калктын кибер сабаттуулугунун төмөн деңгээли изилденген. Мыйзам чыгаруу демилгелери, билим берүү программалары, эл аралык уюмдар менен кызматташуу жана алдыңкы технологияларды, анын ичинде жасалма интеллект, блокчейн жана кванттык шифрлөөнү киргизүү сыяктуу маалымат мейкиндигин коргоо боюнча Кыргызстан тарабынан көрүлүп жаткан чаралар каралууда. Укуктук базаны кеңейтүү, кадрларды даярдоо жана кибер инциденттерге мониторинг жүргүзүү жана тез чара көрүү системасын өнүктүрүү зарылдыгына басым жасоо менен улуттук маалыматтык коопсуздук системасын чыңдоо боюнча сунуштар сунушталууда.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

маалыматтык коопсуздук; кибер коркунучтар; маанилүү инфраструктура; кибер сабаттуулук; мыйзам чыгаруу демилгелери; эл аралык кызматташтык; санариптик трансформация

A COMPREHENSIVE APPROACH TO INFORMATION SECURITY IN KYRGYZSTAN: ANALYSIS, CHALLENGES, AND STRENGTHENING STRATEGIES
Mamadalieva Zh.B., Baranov A.D., Rakhmanov A.Z.
Аннотация англис тилинде:

This article focuses on analyzing the current state of the country’s information security, examining the primary challenges the state faces in the context of global cyber threats, and proposing a comprehensive approach to strengthen the protection of critical information infrastructures. The study explores modern threats, including cyberattacks on government structures, data leaks, attacks on critical infrastructure, and the low level of cybersecurity awareness among the population. It also examines measures taken by Kyrgyzstan to safeguard its information space, such as legislative initiatives, educational programs, collaboration with international organizations, and the integration of advanced technologies like artificial intelligence, blockchain, and quantum encryption. The conclusion presents recommendations for enhancing the national information security system, highlighting the need to expand the legal framework, build a skilled workforce, and develop systems for monitoring and rapid response to cyber incidents.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

information security; cyber threats; critical infrastructure; cybersecurity awareness; legislative initiatives; international cooperation; digital transformation

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Мамадалиева Ж.Б. КЫРГЫЗСТАНДАГЫ МААЛЫМАТТЫК КООПСУЗДУККА КОМПЛЕКСТҮҮ МАМИЛЕ: ТАЛДОО, КЫЙЫНЧЫЛЫКТАР ЖАНА БЕКЕМДӨӨ ЖОЛДОРУ / Ж.Б. Мамадалиева, А.Д. Баранов, А.З. Рахманов // КРСУ жарчысы. 2025. Т. 25. № 4. С. 28-37.