Ташалиева Мукарам Мурзакуловна – ст. преподаватель кафедры истории и философии Кыргызско-Узбекского университета, г. Ош, тел.: +996-772 252547, e-mail: tasalievamukaram@gmail.com
ТРАДИЦИОННЫЕ ОДЕЖДЫ НА СВАДЬБЕ (НА ПРИМЕРЕ МУРГАБСКИХ КЫРГЫЗОВ В КОНЦЕ XIX – НАЧАЛЕ XX В.)
Рассматриваются особенности свадебных нарядов этнических кыргызов, столетиями проживающих в долине Сарыкол (Восточный Памир). Закономерным является сохранение ими до наших дней своей традиционной одежды и влияние соседствующего с ними таджикского народа. Своеобразие одежды в формировании кыргызского народа находится в тесной связи с его этнической историей. Условия проживания, ведение хозяйства имели большое влияние на их материальную культуру. Условия ведения хозяйства, бытовые удобства, природные обстоятельства, деление кыргызского народа на племена, проживание в соседстве с другим народом стали главным фактором в особенностях материальной культуры
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:халат; тебетей (мужская шапка); топу (головной убор); жураб (носки); шапак (головной убор); чапан (мужская верхняя одежда); чарык (вид обуви); ычкыр (брюки); кур (пояс); чачкеп (повязка для волос); каляк (женский головной убор); чүмбөт (покрывало для лица)
ҮЙЛӨНҮҮ ТОЙДОГУ САЛТТУУ КИЙИМДЕР. (МУРГАБ МИСАЛЫНДА XIX К. АЯГЫ-XX К. БАШЫ)
Илимий макалада Сарыкол ( Чыгыш Памир) деп аталган өрөөндө жүздөгөн жылдар бою жашап келген этностук кыргыздардын үй бүлөлүк үйлөнүү тойдогу кийилүүчү кийимдеринин өзгөчөлүгү каралган. Ушул күнгө чейин салттык кийимдерин сактап келишкендиги жана аларга коңшу жашаган тажик элинин таасир этүүсү мыйзам
ченемдүү көрүнүш. Кыргыз элинин кийимдеринин өзгөчөлүгү элдин калыптанышы этникалык тарыхы менен тыгыз байланышкан. Жашоо шарты, чарба жүргүзүүсү алардын материалдык маданиятына чоң таасирин тийгизген. Чарбачылык шарттары жашоо тиричиликтин ыңгайы, табигый жагдайлар, кыргыз элинин урууга бөлүнүшү,
кошуна жашоо материалдык маданиятынын өзгөчөлүгүндөгү башкы фактор болуп калган.
чепкен; тебетей; топу; жураб (байпак); шапак (баш кийим); чапан, чарык (бут кийим); ычкыр (шым); кур; чачкеп; каляк; чүмбөт
TRADITIONAL WEDDIND CLOTHTES. (ON THE EXAMPLE OF THE MURGAB KYRGYZ IH THE LATE XIX EARLY XX CENTURIES)
In the given article considered picularities of wedding dresses of ethnic Kyrgyz, dwelling hundreds in Sarykol valley (Eastern Pamir). Conforming to the laws of nature is keeping by them till our days their traditional dresses and influence of neighboring with them Tadzhik people. Uniqiness of dress, formation of Kyrgyz people in close relation to their ethnical history. Living conditions, holding housing has great influence to their material culture. Conditions of holding houshold, communal comforts, natural curcumstances, devision of Kyrgyz people into tribes, dwelling in neoghbouring with other people become the main factor in peculiarities material culture.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:robe; tebeteyka (male cap); topu (cap); jurab (socks); shapak (cap); chapan (male upper dress); charyk (type of dress); ychkyr (truosers); kur (belt); chachkep (stripe for hairs); kalyk (female cap); chumbot (blanket for face)