Ташалиева Мукарам Мурзакуловна – ст. преподаватель кафедры истории и философии Кыргызско-Узбекского университета, г. Ош, тел.: +996-772 252547, e-mail: tasalievamukaram@gmail.com
ТРАДЦИОННАЯ ПИЩА ПАМИРСКИХ (САРЫКОЛСКИХ) КЫРГЫЗОВ НА СВАДЬБЕ (В КОНЦЕ XIX – НАЧАЛЕ XX ВВ.)
Рассматривается тождественность семейных свадебных блюд, используемых этническими кыргызами, столетиями проживающих в сложных климатических условиях долины Сарыкол восточной части Республики Таджикистан, относящейся к Мургабскому району Горно-Бадахшанской автономной области, расположенной на 4,7 тысячи метрах над уровнем моря. Каждое почетное блюдо на свадьбе сопровождается пожеланиями молодым достойной, благополучной жизни. Также одной из целей свадебного торжества считалось укрепление уважения и взаимоотношений между родственниками невесты и жениха.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:чий боорсок (печенье в виде жаренных в жире кусочков теста); тесто; сливочное масло; чабаты (тонкая лепешка из пресного теста); каттама (сдобные слоеные лепешки); атала талкан (толокно); чылама; челпек (большая тонкая лепешка, печенная в жире); сапыртма
ПАМИР (САРЫКОЛ) КЫРГЫЗДАРЫНЫН ҮЙЛӨНҮҮ ТОЙГО КОЮУЛУУЧУ САЛТТУУ ТАМАК-АШЫ (XIX КЫЛЫМДЫН АЯГЫ – XX КЫЛЫМДЫН БАШЫ)
Илимий макалада Тажикистан Республикасынын Тоолуу Бадахшан автономиялуу облусунун аймагына тиешелүү болгон Мургаб району, Таджикистандын Чыгыш жагында жайгашкан бийик тоолуу климаттык шарты өтө татаал, деңиз деңгээлинен 4,7 миң метр бийиктикте орун алган Сарыкол деп аталган өрөөндө жүздөгөн жылдар бою жашап келген этностук кыргыздардын үй бүлөлүк үйлөнүү тойдогу тамак аштын өзгөчөлүгүн ушул күнгө чейин сактап келишкендиги жана коңшу жашаган тажик элининин кээ бир күнүмдүк жашоодо колдонуучу тамактары менен окшоштугу каралган. Үйлөнүү тойдогу ар бир сый тамак жаштардын бардар жана байгерчиликте жашоосун каалоого багытталган, белгилүү бир салттар шайкештирилген. Буга ылайык үйлөнүү тойдун максаттарынын бири болуп колукту менен күйө баланын туугандарынын ортосундагы өз ара карым-катнашын, биримдигин чыңдоо жана бири бирине карата сый урматын бекемдөө болуп эсептелген.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:чий боорсок; камыр; мешке май; чабаты; каттама; атала талкан; чылама; челпек; сапыртма
TRADITIONAL WEDDIND FOOD OF PAMIR-SARYKOL KYRGYZ (ON THE EXAMPLE OF THE MURGAB KYRGYZ IH THE LATE XIX EARLY XX CENTURIES)
In the article considered identity of family wedding dishes, used by ethnic Kyrgyz, living centuries in the difficult climate conditions of Sarykol valley of eastern part of Republic Tadjikistan, referring to Murgab district Gorno-Badahshan autonomy region, situated on 4,7 thousand meters above sea level with some daily dishes of Tadjik, dwelling in neighborhood. Every respectful dish at the wedding follows by wishes to young couple deserving, successful life. Also one of the aims of wedding ceremony considered strengthening respect and interrelationship between relatives of bride and groom.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:chiy borsok (buiscuit fried in oil in small pieces of dough); dough; butter; chabaty (thin bread from strong dough); kattama (eatable many layers bread); atala talkan (out flour); chylama;, chelpek (wide thin bread, baked in fat)