«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Исследуются проблемы конкуренции уголовно-правовых норм при квалификации преступлений по законодательству Республики Казахстан и Кыргызской Республики. Конкуренции уголовно-правовых норм как фактору, влияющему на принятие решений лицами, квалифицирующими преступления, посвящено немало трудов исследователей различных стран. Тем не менее ряд проблем, связанных с этим явлением, до сих пор не исследован. В Республике Казахстан с 1 января 2015 г., а в Кыргызской Республике с 1 января 2019 г. вступил в силу новый Уголовный кодекс, в который внесены значительные изменения, в том числе и по вопросу конкуренции
уголовно-правовых норм. Основной задачей разработчиков указанных актов было повышение эффективности правил о конкуренции норм при квалификации преступлений и их соответствие мировым тенденциям развития уголовного права. В связи с тем что на сегодняшний день отечественными учеными-юристами и практиками не дана оценка изменениям правил квалификации при конкуренции уголовно-правовых норм, авторы статьи предприняли попытку восполнить данный пробел, сформулировав свои выводы и рекомендации по совершенствованию уголовного законодательства.

конкуренция норм; квалификация преступлений; общая и специальная нормы; конкуренция части и целого; исключительная норма

Аталган макалада Казакстан Республикасынын жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдары боюнча кылмыштарды квалификациялоодо жазык-укуктук ченемдердин атаандаштыгынын көйгөлөрү изилденет. Кылмыштарды квалификациялаган адамдар тарабынан чечимдердин кабыл алынышына таасир эткен фактор катары жазык-укуктук ченемдердин атаандаштыгына ар кандай өлкөлөрдүн изилдөөчүлөрүнүн эмгектери арналган. Ага карабастан, ушул көрүнүшкө байланыштуу бир катар көйгөйлөр азыркыга чейин изилдене элек. 2015-жылдын 1-январынан тартып Казакстан Республикасында, ал эми 2019-жылдын 1-январынан тартып Кыргыз Республикасында жаңы Жазык кодекси күчүнө кирген, ага, анын ичинде жазык-укуктук ченемдердин атаандаштыгы маселеси боюнча да көптөгөн өзгөртүүлөр киргизилген. Белгиленген актыларды иштеп чыгуучулардын негизги максаты кылмыштарды квалификациялоодо ченемдердин атаандаштыгы жөнүндө эрежелердин майнаптуулугун жогорулатуу жана алардын жазык укукту өнүктүрүүнүн дүйнөлүк тенденцияларына ылайык келүүсү болгон. Ошого байланыштуу, бүгүнкү күнү ата-мекендик илимпоз-юристтер жана практиктер тарабынан жазык-укуктук ченемдердин атаандаштыгында квалификациялоонун эрежелеринин өзгөртүүлөрүнө баа берилген эмес, макаланын автортолору жазык мыйзамдарын өркүндөтүү боюнча өз тыянактарын жана сунуштарын даярдап, ушул кенемтенин ордун толтурууга аракет кылышкан.

ченемдердин атаандаштыгы; кылмыштарды квалификациялоо; жалпы жана атайын ченемдер; бөлүктүн жана бир бүтүндүн атаандаштыгы; өзгөчө ченем

This article explores the problems of competition of criminal law norms in qualifying crimes under the laws of the Republic of Kazakhstan and the Kyrgyz Republic. The competition of criminal law as a factor affecting decision-making by persons qualifying crimes has been the subject of many works by researchers from various countries. Nevertheless, a number of problems associated with this phenomenon have not yet been investigated. In the Republic of Kazakhstan from January 1, 2015, and in the Kyrgyz Republic from January 1, 2019, the new Criminal Code entered into force, which introduced significant changes, including on the issue of competition of criminal law norms. The main task of the developers of these acts was to increase the effectiveness of the rules on the competition of norms in qualifying crimes and their compliance with global trends in the development of criminal law. Due to the fact that to date, domestic legal scholars and practitioners have not assessed changes in qualification rules in competition of criminal law norms, the authors of the article attempted to fill this gap by formulating their conclusions and recommendations for improving criminal law.

competition of norms; qualification of crimes; general and special standards; competition of the part and the whole; an exceptional norm