«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Кыргызский народ имеет многовековую историю государственности, древние традиции культуры и научной мысли, поэтому история материальной культуры кыргызского народа заслуживает углубленного научного исследования. Развитие ремесла и добывающих промыслов повлекло установление торговых и культурных связей с Китаем, Тибетом и Средней Азией. Древние мосты связывали не только отдельные области Кыргызстана, но и страны, так как основная тропа Великого Шелкового пути проходила через территорию Кыргызстана, и способствовали сложению высокого уровня искусства и культуры кыргызов. Следовательно, мостостроение являлось показателем не только уровня развития общества, степени технического и научного прогресса, но также играло видную роль в экономической и политической жизни кыргызского государства. В связи с этим большое значение имеет сбор информации о мостах, которые находились на старинных путях по территории Кыргызстана в ту или иную эпоху. В статье рассмотрены исторические аспекты зарождения, развития мостостроения на территории Кыргызстана. Подробно изложены разновидности, особенности конструкций древних мостов, а также их предназначения.

древние кыргызы; подъемные мосты; каменные мосты; водораспределительные мосты

Кыргыз эли мамлекеттүүлүктүн көп кылымдык тарыхына, маданияттын жана илимий ойдун байыркы салттарына ээ, ошондуктан кыргыз элинин материалдык маданиятынын тарыхы ар тараптуу илимий изилдөөгө татыктуу. Кол өнөрчүлүктүн жана тоо-кен өнөр жайынын өнүгүүсү Кытай, Тибет жана Орто Азия менен соода жана маданий байланыштарды түзүүгө алып келген. Байыркы көпүрөлөр кыргыздардын маданиятынын жана искусствосунун жогорку деӊгээлде калыптанышына түрткү болуп, Кыргызстандын айрым аймактарын гана эмес өлкөлөрдү да байланыштырган, анткени Улуу Жибек жолунун негизги жолу Кыргызстандын аймагы аркылуу өткөн. Демек, көпүрө куруу коомдун өнүгүү деӊгээлинин, техникалык жана илимий прогресстин даражасынын көрсөткүчү гана эмес, ошондой эле кыргыз мамлекетинин экономикалык жана саясий турмушунда көрүнүктүү ролду ойногон. Ушуга байланыштуу тигил же бул доордогу Кыргызстандын аймагындагы байыркы жолдордо жайгашкан көпүрөлөр жөнүндө маалыматты топтоо чоӊ мааниге ээ. Макалада Кыргызстандын аймагында көпүрө куруунун жаралышынын, өнүгүүсүнүн тарыхый аспектилери каралган. Байыркы көпүрөлөрдүн ар кандай түрлөрү, түзүлүшүнүн өзгөчөлүктөрү, ошондой эле алардын багытталышы баяндалган.

байыркы кыргыздар; көтөрүлүүчү көпүрөлөр; таш көпүрөлөр; суу бөлүштүрүүчү көпүрөлөр

The Kyrgyz people have a centuries-old history of statehood, ancient traditions of culture and scientific thought, so the history of the material culture of the Kyrgyz people deserves in-depth scientific research. The development of crafts and extractive industries led to the establishment of trade and cultural ties with China, Tibet and Central Asia. Ancient bridges connected not only certain regions of Kyrgyzstan, but also countries, since the main path of the Great Silk Road passed through the territory of Kyrgyzstan and contributed to the formation of a high level of art and culture of the Kyrgyz. Consequently, bridge building is not only an indicator of the level of development of society, the degree of technical and scientific progress, but also played a prominent role in the economic and political life of the Kyrgyz state. In this regard, great importance has collect information about bridges that were located on the old ways along the territory of Kyrgyzstan in this or that era. The article deals the historical aspects of the origin, development of bridge construction on the territory of Kyrgyzstan. There are set out in detail the varieties, features of constructions of ancient bridges, as well as their purpose.

ancient Kyrgyz; drawbridges; stone bridges; water distribution bridges