«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Болезни системы кровообращения и преждевременная смертность ассоциированы с большими экономическими и демографическими потерями. В Кыргызской Республике, как и во многих странах мира, болезни системы кровообращения являются основной причиной заболеваемости, потери трудоспособности и преждевременной смертности населения. Проанализированы показатели смертности взрослого населения от болезней системы кровообращения в Кыргызской Республике за 2014–2018 гг. Основным источником информации для оценки уровня смертности служили медико-статистические данные, отражаемые в форме государственной статистической отчетности. Динамика показателей оценивалась по темпу прироста смертности в последний год (2018 г.) по отношению к году начала анализируемого периода (2014 г.) по интенсивным показателям смертности. В структуре причин смертности населения Кыргызской Республики болезни системы кровообращения занимали первое место на протяжении всех рассматриваемых последних 5 лет (2014–2018 гг.). Динамическая оценка смертности от болезней системы кровообращения на 100 тысяч населения Кыргызской Республики, в целом, за рассматриваемый 5-летний промежуток времени выявила тенденцию к снижению за исключением 2015 г., когда произошел ее рост (+29,3 %); а с 2016 по 2018 г. отмечалась тенденция к снижению: на -29,5 %, -1,4 % и -3,7 %, соответственно. Высокие показатели смертности населения Кыргызской Республики от болезней системы кровообращения свидетельствуют о необходимости дальнейшего анализа и мониторинга ситуации по болезням органов кровообращения в стране и разработки мероприятий по совершенствованию мер первичной и вторичной профилактики сердечно-сосудистых заболеваний.

болезни системы кровообращения; смертность; взрослое население

Кан айлануу системасынын ооруулары жана мезгилсиз өлүмдөр адатта демографиялык жана экономикалык жоготуулар менен коштолот. Кыргыз Республикасында дүйнөнүн башка өлкөлөрүндөгүдөй эле, кан айлануу системасынын ооруулары жалпы ооруунун, калктын эмгекке жарамсыздыгынын жана мезгилсиз өлүмдүн негизги себеби болуп калууда. Кыргыз Республикасындагы 2014–2018-жылдардагы чоңдор арасында кан айлануу системасынын оорууларынын кесепетинен болгон өлүмдүн көрсөткүчтөрү талдоого алынды. Өлүмгө учуроолордун көрсөткүчтөрүн баалоо үчүн негизги маалымат булагы болуп мамлекеттик статистикалык отчеттуулук формасында чагылдырылган медициналык-статистикалык маалыматтар эсептелет. Калктын өлүмүнүн көрсөткүчтөрүнүн динамикасы акыркы 2018-жылдагы өлүм темпинин өсүү көрсөткүчү иликтөө мезгилинин башталышы 2014-жылга салыштырмалуу өлүмдүн интенсивдик өсүү көрсөткүчтөрү менен бааланды. Кыргыз Республикасынын калкынын 5 жыл ичинде (2014–2018-жылдар) каралган жалпы өлүмүнүн себептеринин түзүмүндө кан айлануу системасынын оорулары биринчи орунга чыкты. Кыргыз Республикасында калк арасында 100 миң адамга туура келген кан айлануу системасынын оорууларынан өлүмгө учуроолордун динамикасы 5 жыл ичинде төмөндөгөнүн билдирет. Бир гана 2015-жылы өсүү (+29,3 %) болсо, 2016-жылдан 2018-жылга чейин төмөндөө -29,5 %, -1,4 % жана -3,7 % белгиленген. Кыргыз Республикасында кан айлануу системасынын орууларынан болгон өлүмдүн жогорку көрсөткүчтөрү мындан ары өлкөдөгү кан айлануу органдарынын оорууларынын абалына талдоо жана мониторинг жүргүзүү менен, жүрөк-кан тамыр оорууларынын биринчи, экинчи алдын алуу чараларын өркүндөтүү боюнча иш чараларды иштеп чыгуу керектигин күбөлөндүрөт.

кан айлануу системасынын ооруулары; өлүм; чоңдор

Diseases of the circulatory system and premature mortality are associated with high economic and demographic losses. According to the World Health Organization, circulatory diseases will remain as leading causes of death by 2030, with about 25 million people dying from circulatory diseases, mainly from coronary heart disease and brain stroke. In the Kyrgyz Republic, as in many countries of the world, diseases of the circulatory system are the main cause of morbidity, disability and premature mortality of the population. To analyze the mortality rates of the adult population from diseases of the circulatory system in the Kyrgyz Republic during the years of 2014–2018. The main source of information for assessing the mortality rate was medical statistics, recorded in the state statistical report forms. The dynamics of indicators was estimated by the rate of increase in mortality in the last (2018) year in relation to the year of the beginning of the analyzed period (2014) for intensive mortality indicators. In the structure of causes of death of the population of the Kyrgyz Republic, circulatory system deceases maintained the first place during all analyzed 5 years (2014–2018). The leading deceases in the structure of diseases of the circulatory system in the Kyrgyz Republic are coronary heart disease and cerebrovascular diseases. The dynamic assessment of mortality from circulatory system deceases per 100 thousand population of the Kyrgyz Republic, as a whole, over the 5-year period under review (2014–2018) revealed a downward trend with the exception of year 2015, when there was an increase (+29.3 %); and from 2016 to 2018, there was a downward trend: by -29.5 %, -1.4 % and -3.7 % respectively. High mortality rates of the population of the Kyrgyz Republic from diseases of the circulatory system indicate the need for further analysis and monitoring of the situation of circulatory diseases in the country and the development of measures to improve measures for primary and secondary prevention of cardiovascular diseases.

diseases of the circulatory system; mortality; adult population