Рахметова Асель Мурзагельдиновна – докторант кафедры биологии и экологии Павлодарского государственного университета им. С. Торайгырова, г. Павлодар, Казахстан, тел.: моб. 8777 6000962, е-mail: asel-rakhmetova@mail.ru
Бгатова Наталия Петровна – д-р биол. наук, профессор, зав. лабораторией ультраструктурных исследований НИИ клинической и экспериментальной лимфологии – филиала ФГБНУ «Федеральный исследовательский центр Институт цитологии и генетики Сибирского отделения РАН», г. Новосибирск, тел.: 8913 7827406, e-mail: nataliya.bgatova@yandex.ru
Жумадина Шолпан Молдажановна – д-р биол. наук, профессор кафедры «Биологические науки» АО Казахского агротехнического университета им. С. Сейфулина, г. Нур-Султан, тел.: +7 7172 398018, е-mail: ms.zhumadina@mail.ru
Бахбаева Сауле Алибековна – ст. преподаватель кафедры биологии и экологии Павлодарского государственного университета им. С. Торайгырова, г. Павлодар, Республика Казахстан, тел.: 8701 3892853, е-mail: saule0577@mail.ru
Досымбекова Раушан Сарсенбаевна – PhD докторант специальности «Биология» Казахского национального педагогического университета им. Абая, г. Алматы, тел.: +7701 3148975, e-mail: dos. raushan@mail.ru
УЛЬТРАСТРУКТУРНЫЕ ИЗМЕНЕНИЯ ПРИ ОПУХОЛЕВОМ РОСТЕ И РАЗВИТИЕ АУТОФАГИИ В ПОЧКАХ И ПЕЧЕНИ МЫШЕЙ ЛИНИИ СВА
Одной из актуальных проблем современной биологии и медицины является злокачественное новообразование. В эксперименте на мышах линии СВА изучали структурные изменения в почках и печени при развитии прививаемой в область бедра экспериментальной гепатокарциномы-29. Показано, что к 30-м суткам развития опухоли в почках и печени развиваются структурные признаки, свидетельствующие о нарушении белок-синтетической и энергетической функций клеток. Здоровый организм обладает саморегулирующей системой гомеостаза. В последнее время структура и функция органов рассматриваются с точки зрения развития аутофагии как способа удаления нарушенных цитоплазматических структур и выживания клеток. Полученные результаты свидетельствует о развивающейся недостаточности секреторной функции в условиях периферического опухолевого роста. У животных при опухолевом росте формируется аутофагия для поддержания внутриклеточного гомеостаза.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:почки; печень; отдаленный опухолевый рост; митохондрии; лизасомы; аутофагия
СВА ЛИНИЯСЫНДАГЫ ЧЫЧКАНДАРДЫН БӨЙРӨКТӨРҮНДӨ ЖАНА БООРУНДА ШИШИКТИН ӨСҮШҮНДӨ ЖАНА АУТОФАГИЯНЫН ӨРЧҮШҮНДӨ УЛЬТРА ТҮЗҮМДҮК ӨЗГӨРҮҮЛӨР
Заманбап биологиянын жана медицинанын актуалдуу көйгөйлөрүнүн бири – бул залалдуу шишиктер. Жамбашка кыйыштырылган эксперименталдык гепатокарцинома-29дун өнүгүшүндө CBA чычкандарына жасалган экспериментте бөйрөктөрдөгү жана боордогу структуралык өзгөрүүлөрдү изилдеп чыктык. Бөйрөктө жана боордо шишиктин пайда болушунун 30-күнүндө клеткалардын протеин-синтетикалык жана энергетикалык функцияларынын бузулушун көрсөтөткөн түзүмдүк белгилер өрчүгөндүгү көрсөтүлдү. Дени сак организмде өзүн-өзү жөнгө салуучу гомеостаз системасы бар. Акыркы учурда органдардын түзүлүшү жана функциясы бузулган цитоплазмалык түзүмдөрдү жана клеткалардын тирүү калуусун жок кылуу ыкмасы катары аутофагиянын өнүгүшү көз карашынан каралууда. Алынган натыйжалар перифериялык шишиктин өсүшүнүн шартында секреция функциясынын жетишсиздигинин өрчүшүн көрсөтүп турат. Шишик өскөн жаныбарларда аутофагия клетка ичиндеги гомеостазды сактоо үчүн түзүлөт.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:бөйрөктөр; боор; алыс турган шишиктин өсүшү; митохондриялар; лизасомдор; аутофагия
ULTRASTRUCTURAL CHANGE IN TUMOR GROWTH AND DEVELOPMENT OF AUTOPHAGY IN THE KIDNEYS AND LIVER OF MICE LINES CBA
One of the urgent problems of modern biology and medicine is a malignant neoplasm. In an experiment on mice’s CBA, structural changes in the kidneys and liver were studied during the development of experimental hepatocarcinoma-29 inoculated in the hip area. It is shown that by the 30th day of tumor development, structural signs that indicate a violation of the protein-synthetic and energy function of cells develop in the kidneys and liver. A healthy body has a self-regulating system of homeostasis. Recently, the structure and function of organs are considered from the point of view of the development of autophagy, as a way to remove disturbed cytoplasmic structures and cell survival. The obtained results indicate a developing insufficiency of secretory function in the conditions of peripheral tumor growth, in animals with tumor growth, autophagy is formed to maintain intracellular homeostasis.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:kidney; liver; distant tumor growth; mitochondria; lysosome; autophagy