Жумагулов Санжар Калкаманович – зам. директора Института профессионального развития Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан, г. Астана, тел.: 8 702 5527242, e-mail: sanchtur@inbox.ru
О МЕСТЕ ЧЕХИИ В ПОЛИТИЧЕСКОМ РАЗВИТИИ ГЕРМАНИИ ПРИ КАРЛЕ IV
Исследуется место Чехии в политическом развитии Германии при Карле IV. Проведенное исследование на основе источников ХІІІ–XIV вв. показывает, что эпоха царствования Карла XIV, начавшаяся в Чехии, оказалась судьбоносной для Священной Римской империи, ибо монархом был издан важный документ, который определил характер политической системы Германии до ее объединения. Император Карл IV объявил обширную программу реформ, которая была направлена на реформирование античной империи. Понимая значимость столицы для рассвета его империи, он намеревался сделать из Праги второй Рим. Таким образом, Карл IV хотел усилить роль Чехии, поэтому он уделил огромное внимание архитектурному строительству Чехии, в 1348 году основал университет, носящий его имя. Также император расширил свои территории. Для этого он использовал практику заключения брачных союзов.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:Чешское королевство; территориальные князья; император Карл IV Люксембургский; “Золотая булла”; имперский закон; курфюрсты; Священная Римская империя
КАРЛ IVнүн ТУШУНДАГЫ ГЕРМАНИЯНЫН САЯСИЙ ӨНҮГҮҮСҮНДӨГҮ ЧЕХИЯНЫН ОРДУ
Макалада Карл IVнүн тушундагы Германиянын саясий өнүгүүсүндө Чехиянын орду изилдөөгө алынган. XIII–XIV кылымдардагы булактардын негизинде жүргүзүлгөн изилдөө Чехияда башталган Карл IVнүн башкаруу доору Ыйык Рим империясы үчүн тагдыр чечүүчү болгондугун көрсөтөт, анткени монарх Германиянын биригишине чейинки саясий системасынын мүнөзүн аныктаган маанилүү документ чыгарган. Император Карл IV байыркы империяны реформалоого багытталган кеңири реформа программасын жарыялаган. Өзүнүн империясынын гүлдөп-өсүшү үчүн борбордун маанилүүлүгүн түшүнүп, Прага шаарын экинчи Римге айлантууну максат кылган. Ошентип, Карл IV Чехиянын ролун күчөтүүнү каалагандыктан, Чехиянын архитектуралык курулушуна чоң көңүл буруп, 1348-жылы өзүнүн ысымын алып жүргөн университетти негиздеген. Ошондой эле император өз аймагын кеңейткен. Бул үчүн ал никеге туруу тажрыйбасын колдонгон.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:Чехия падышачылыгы; аймактык княздар; Люксембург императору Карл IV; “Алтын мөөр”; империялык мыйзам; курфюрсттар; Ыйык Рим империясы
THE ROLE OF THE CZECH REPUBLIC IN THE POLITICAL DEVELOPMENT OF GERMANY UNDER CHARLES IV
The aim of the article is to study the place of the Czech Republic in the political development of Germany under Charles IV. A study based on sources of the XIII-XIV centuries shows that the era of the reign of Charles XIV, which began in the Czech Republic, turned out to be crucial for the Holy Roman Empire, because the monarch issued a decree, which determined the nature of the political system of Germany before its unification. Emperor Charles IV announced an extensive reform program, which was aimed at reforming the ancient empire. Realizing the importance of the capital for the dawn of his empire, he set out to make Prague a second Rome. Thus, Charles IV wanted to strengthen the role of the Czech Republic. Therefore, he paid great attention to the architectural construction of the Czech Republic; he founded the university that bears his name in 1348. Also, the emperor expanded his territories. For this, he used the practice of entering into marriage unions.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:Czech Kingdom; territorial princes; Emperor Charles IV Luxemburg; “Golden Bull”; imperial law; electors; Holy Roman Empire