РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2021 год, Том 21, № 2, Стр. 63-67. УДК 811.111+811.112.2
Автор тууралуу маалымат:

Абдраева Айгуль Толоковна – канд. филол. наук, и.о. профессора Кыргызского государственного  университета им. И. Арабаева, тел.: +996-708 773071, e-mail: aigul-tolokovna@mail.ru
Чойбекова Нурила Темиркановна – преподаватель английского языка Кыргызской государственной юридической академии, тел.: +996-704 221522, e-mail: nchoybekova@bk.ru

СИНХРОНИЯ ПОСЛОВИЦ И ПОГОВОРОК
Абдраева А.Т., Чойбекова Н.Т.
Аннотация орус тилинде:

Целый ряд ключевых вопросов, связанных с лингвистическим аспектом исследования пословиц и поговорок, рассматриваемых в рамках теории языка, обретают актуальный характер, что доказывают последние исследования по данному направлению. Прежде всего необходимо отметить, что не определены статусы таких отраслей филологии, как афористика, паремика и фразеология, которые, несомненно, имеют общие проблемы, в то же время и принципиальные различия, свои специфические особенности. Вместе с тем остаются вне поля зрения исследователей и концептуальные вопросы, касающиеся диахронии и синхронии, а также лингвотипологического, лингвогенетического аспектов упомянутых выше отраслей. На фоне современных проблем межкультурной коммуникации особую актуальность и значимость обретают исследования, направленные на сопоставление материалов как родственных, так и неродственных языков. В данной статье языковые факты и материалы, в частности, пословицы и поговорки и их регулятивная, эстетическая, коммуникативная, дидактическая функции были рассмотрены с диахронического, синхронического, сравнительно-исторического и сопоставительного аспектов. Следует особо отметить огромный опыт, новые научные выводы и результаты, идеи и концепции, разработанные в области общего языкознания, русского языкознания, а также лингвистической тюркологии, которые, без всякого сомнения, имели огромное влияние на развитие кыргызской лингвопаремиологии. В частности, положено начало исследованию таких центральных проблем кыргызской лингвопаремиологии, как определение общего корпуса, описание функций, языковой структуры и классификации кыргызских паремий.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

фразеология; паремия; макал; лакап; когнитема; синтаксис; трансформа; объект; субъект; предикат

МАКАЛ-ЛАКАПТАРДЫН СИНХРОНИЯСЫ
Абдраева А.Т., Чойбекова Н.Т.
Аннотация кыргыз тилинде:

Тил теориясынын алкагында каралган макал-лакаптарды жана лакап сөздөрдү изилдөөнүн лингвистикалык аспектине байланыштуу бир катар өзөктүү маселелер актуалдуу болуп баратат, буга ушул багыттагы акыркы изилдөөлөр күбө. Эң ириде, семантика-функционалдык, жанрдык жактан бири-бирине тектеш, орток табиятка ээ афористика, паремика, фразеология өндүү филологиялык тармактардын өз алдынча тармактар катары макамын тактоо, аталган багыттардын орток маселелерин жана принципиалдуу айырмачылыктарын аныктоо аркылуу аларды жиктөө маселеси колго алына элек. Мындан тышкары, паремиологияда сөз болуп жаткан багыттардын диахрониясы менен синхрониясы жаатындагы лингвотипологиялык, лингвогенетикалык өңүттөрдөн каралчу концептуалдуу маселелер толук изилдене элек маселелердин катарында калууда. Андыктан синхрониялык өңүттөгү маселелерди тектеш жана тектеш эмес тилдердин материалдарынын мисалында изилдөө багыты маданияттар аралык коммуникациянын азыркы шартында өзгөчө актуалдуу мүнөзгө ээ болгондугун баса белгилөөгө болот. Макалада тандалып алынган тилдик факты-материалдар, атап айтканда, макал-лакаптар жана алардын коом турмушунда аткарган регулятивдик, эстетикалык, коммуникативдик, дидактикалык кызматтары диахрониялык-синхрониялык, салыштырма-тарыхый жана салыштырма-типологиялык аспектилеринен талдоого алынды. Албетте, жалпы жана орус тил илимдеринде, ошондой эле лингвистикалык түркология жааттындагы тажрыйба-табылгалар, идеялар, илимий концепциялар кыргыз лингвопаремиологиясынын калыптануусуна оң таасирин тийгизип, натыйжада кыргыз паремияларынын жалпы корпусун (корун) аныктоо, аларды классификациялоо, аткарган кызматтарын бөлүп көрсөтүү, тилдик түзүлүштөрүн сыпаттоо өңдүү маселелерди изилдөө колго алынды.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

фразеология; паремия; макал; лакап; когнитема; синтаксис; трансформа; объект; субъект; предикат

SYNCHRONY OF PROVERBS AND SAYINGS
Abdraeva A.T., Choibekova N.T.
Аннотация англис тилинде:

There are a lot of key questions which are connected to linguistic aspects in research of proverbs and sayings, it’s also studied in theory of language, takes actual feature which proves the last researches. It’s better to notify that indefinite branches of philology like: aphoristic, paremy and phraseology have general problems and the same time they have specific differences. The conceptual questions like diachronic and synchronic, lingvotypologycal, lingvogenetic aspects which are mentioned in above are left from the scientists’ attention. The main actuality accepts in the sphere of intercultural communication which are directed to compare the related and non-related materials. In this scientific article language related materials and facts, proverbs and sayings and their regular, aesthetic, communicative, didactical functions were studied in diachronically, synchronically historically-comparative and comparative aspects. Remarkably, the authors want to highlight great experiences of new scientific conclusions, ideas which are studied in the field of linguistics, Russian linguistics and in Turkish linguistics all of these made great contribution in developing Kyrgyz lingvoparemy. It’s better to start research from central problem of the Kyrgyz lingvoparemy like determination of general corps, description of functions, language structures and classification of the Kyrgyz paremy.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

phraseology; paremy; proverbs; sayings; cognitheme; syntaxes; transform; object; subject; predicate

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Абдраева А.Т. МАКАЛ-ЛАКАПТАРДЫН СИНХРОНИЯСЫ / А.Т. Абдраева, Н.Т. Чойбекова // КРСУ жарчысы. 2021. Т. 21. № 2. С. 63-67.