РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2021 год, Том 21, № 4, Стр. 196-201. УДК 574.4:502.521(575.21)
Автор тууралуу маалымат:

Тункатарова Эльса Иманкуловна – канд. биол. наук, и.о. доцента кафедры «Экология и защита окружающей среды» Кыргызского национальнного аграрного университета им. К.И. Скрябина, тел.: +996-773 228886, +996-702 238886, e-mail: tunkatar74@mail.ru
Джакшылыкова Жыпаркул Бейшеналиевна – преподаватель кафедры «Экология и защита окружающей среды» Кыргызского национальнного аграрного университета им. К.И. Скрябина, тел.: +996-700 247860, e-mail: Jdjakshylykova1975@mail.ru
Бектурганова Бааркул Шаршенбековна – преподаватель кафедры «Экология и защита окружающей среды» Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, тел.: +996-702 814582, e-mail: Baku_KNAU@mail.ru

СОДЕРЖАНИЕ МИКРОЭЛЕМЕНТОВ В ПОЧВЕ СОН-КУЛЬСКОЙ ДОЛИНЫ И ИХ ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ
Тункатарова Э.И., Джакшылыкова Ж.Б., Бектурганова Б.Ш.
Аннотация орус тилинде:

Изучены высокогорно-долинные, темно-каштановидные почвы, которые встречаются в высоких межгорных впадинах Сон-Куля на высоте выше 3016 м над уровнем моря. Они формируются под типчаковой степью, где выпадает 400–500 мм осадков с их летним максимумом. Высокие впадины (Сон-Куль, Султан-Сары, Карагоман-Болгарт, Орто-Сырт, Арпа) находятся на высоте от 2800 до 3000 (3200) м. Высокогорно-долинные, темно-каштановидные, субальпийские почвы распространены в высоко приподнятой части Внутреннего Тянь-Шаня – Сон-Куле, Султан-Сары, Карагомане на высоте 3000 м и выше. Доказано, что на высокогорно-темно-каштановидных почвах растениями хорошо усваиваются различные микроэлементы.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

почвоведение; микроэлементы; гумус; продуктивная влага; серозем; опустынивание; естественные ресурсы; надземная биомасса; склоны и экспозиции

СОҢ-КӨЛ ӨРӨӨНҮНҮН ЖЕР КЫРТЫШЫНДА МИКРОЭЛЕМЕНТТЕРДИН КАМТЫЛЫШЫ ЖАНА АЛАРДЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Тункатарова Э.И., Джакшылыкова Ж.Б., Бектурганова Б.Ш.
Аннотация кыргыз тилинде:

Бул макалада деңиз деңгээлинен 3016 метрден жогору бийиктикте жайгашкан Соң-Көл өрөөнүнүн бийик тоолор ортосундагы ойдуңдарында кездешкен бийик тоолуу өрөөндүн кочкул-күрөң сымал жер кыртышы изилдөөгө алынды. Кыртыш бетегелүү талааларда калыптанат, ал жерде жай мезгилинде максималдуу 400-500 мм жаан-чачын жаайт. Бийик тоолуу ойдуңдар (Соң-Көл, Султан-Сары, Карагоман-Болгарт, Орто-Сырт, Арпа) деңиз деңгээлинен 2800 метрден 3000 (3200) метрге чейинки бийиктикте жайгашкан. Ички Тянь-Шандын 3000 метр жана андан жогору бийик тоолуу бөлүгүндө - Соң-Көл, Султан-Сары, Карагоман өрөөндөрүндө кочкул күрөң сымал жана субальп кыртышы кеңири тараган. Бийик тоолуу кара күрөң жер кыртышындагы ар түрдүү микро-элементтерди өсүмдүктөр жакшы сиңире тургандыгы далилденген.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

топурак таануу; микроэлементтер; чиринди; жемиштүү нымдуулук; боз топурак; чөлгө айлануу; табигый ресурстар; жер үстүндөгү биомасса; жантаймалар жана экспозициялар

THE CONTENT OF TRACE ELEMENTS IN THE SOIL OF THE SON-KUL VALLEY AND THEIR ECOLOGICAL CHARACTERISTICS
Tunkatarova E.I., Dzhakshylykova Zh.B., Bekturganova B.Sh.
Аннотация англис тилинде:

High-mountain valley, dark chestnut soils are found in high intermountain depressions: Son-Kulya at a height of 3016 m above sea level. They are formed under tipchak steppe, where rainfall is 400-500 mm with its summer maximum. High hollows (Son-Kul, Sultan-Sary, Karagoman-Bolgart, Orto-Syrt, Arpa) are located at an altitude of 2800 to 3000 (3200) m. High-mountain - valley, dark - chestnut, subalpine soils are spread in high elevated part of the Inner Tien Shan - Son-Kul, Sultan-Sary, Karagoman at an altitude of 3000 m and higher. The results of this work show that, on high-mountain dark chestnut soils, plants are well assimilated by the studied trace elements.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

soil science: trace elements; humus; productive moisture; gray soil; desertification; natural resources; aboveground biomass; slopes and exposures

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Тункатарова Э.И. СОҢ-КӨЛ ӨРӨӨНҮНҮН ЖЕР КЫРТЫШЫНДА МИКРОЭЛЕМЕНТТЕРДИН КАМТЫЛЫШЫ ЖАНА АЛАРДЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ / Э.И. Тункатарова, Ж.Б. Джакшылыкова, Б.Ш. Бектурганова // КРСУ жарчысы. 2021. Т. 21. № 4. С. 196-201.