Мусуралиева Дильжан Нурбековна – канд. биол. наук, и.о. доцента кафедры «Защита в чрезвычайных ситуациях» Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-705 412991, e-mail: anadila@mail.ru
Таштанбекова Маржан Мамбетакуновна – канд. биол. наук, и.о. доцента кафедры экологии и защиты окружающей среды факультета Управления природными ресурсами Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, г. Бишкек, тел.: +996-700 630767, e-mail: marjan67@inbox.ru
Алымкулова Анара Абдыкуловна – д-р биол. наук, ст. науч. сотр. Института биологии НАН КР, г. Бишкек, тел.: +996-702 251724, е-mail: anara-aa@mail.ru
ЭКОЛОГО-ФАУНИСТИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СЕРОЙ КРЫСЫ
Исследовано обитание серой крысы на территории Иссык-Кульской области – одного из наиболее тесно связанных с человеком синантропных видов грызунов, благодаря чему она распространилась почти по всему Кыргызстану. Важными влиятельными факторами, способствующими расселению серой крысы, служат передвижение грызуна и перевозка грузов, попадая на новые территории она находит благоприятные места обитания. На территории Иссык-Кульской области выявлены природные очаги лептоспироза, листериоза и других зоонозных заболеваний. Серая крыса может существовать на территории Иссык-Кульской области и может быть одним из основных носителей зоонозных заболеваний, что очень опасно в летнее время, когда много отдыхающих на озере Иссык-Куль, в связи с чем может обостриться эпидемиологическая обстановка.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:грызуны; серая крыса; инфекции; зараженность; численность; Иссык-Кульская котловина; открытые и закрытые стации; морфометрия
БОЗ КЕЛЕМИШТИН ЭКОЛОГИЯЛЫК ЖАНА ФАУНИСТТИК МҮНӨЗДӨМӨЛӨРҮ
Ысык-Көл облусунун аймагындагы адамга эң жакын болгон синантроптук кемирүүчү түрлөрдүн бири болгон боз келемиштердин жашоо чөйрөсү изилденген, ал Кыргызстандын дээрлик бардык аймагына тараган. Боз келемиштин таркашына көмөктөшүүчү маанилүү таасирдүү факторлор болуп кемирүүчүлөрдүн кыймылы жана жүк ташуу эсептелет, жаңы аймактарга жетүү менен, ал жагымдуу жашоо чөйрөсүн табат. Ысык-Көл облусунун аймагында лептоспироздун, листериоздун жана башка зооноздук оорулардын табигый очоктору аныкталган. Боз келемиш Ысык-Көл облусунун аймагында болуп, зооноздук оорулардын негизги алып жүрүүчүлөрүнүн бири болушу мүмкүн, мунун өзү жай мезгилинде, Ысык-Көлдө эс алуучулар көп болгон учурда өтө кооптуу, ушуга байланыштуу эпидемиологиялык абал курчушу мүмкүн.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:кемирүүчүлөр; боз келемиш; инфекциялар; ооруну жуктуруу; саны; Ысык-Көл өрөөнү; ачык жана жабык станциялар; морфометрия
ECOLOGICAL AND FAUNAL CHARACTERISTICS OF THE GRAY RAT
The study researched the habitation of the gray rat on the territory of the Issyk-Kul region – one of the most closely related synanthropic rodent species with humans, whereby to which it has spread to almost all of Kyrgyzstan. Important infl uential factors are contributing to the settlement of the gray rat are the movement of the rodent and the transportation of goods, getting into new territories, it fi nds favorable habitats. The natural hearth of leptospirosis, listeriosis and other zoonotic diseases has been identifi ed in the Issyk-Kul region. The gray rat can exist on the territory of the Issyk-Kul region and can be one of their main carriers of zoonotic diseases, which are very dangerous in the summer, when there are many vacationers on Lake Issyk-Kul, and therefore the epidemiological situation may worsen.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:rodents; gray rat; infections; abundance; distribution; Issyk-Kul basin; open and closed stations; morphometry