«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Создана и апробирована аналитическая модель напряженного и деформированного состояния массива горных пород вокруг очистных камер с прямоугольным поперечным сечением с отношением сторон 3:1 при совместном действии силы гравитации и горизонтального тектонического сжатия с использованием метода Мусхелишвили с привлечением конформного отображения Г.Н. Савина. Модель напряженного состояния массивов представлена в виде суммы двух полей напряжений. Выполнен расчет значений напряжений в контуре камеры и массивов вокруг камеры. При этом действует сила гравитации и тектоническое сжатие Тх = –20 МПа, глубина расположения камеры 200 м. Расчеты показали, что граничные условия выполняются с высокой точностью, погрешность составляет не более 10-14. Результаты распределения напряжений для всех компонентов представлены в виде изолиний. Использование возможностей Маtcаd для расчета полей напряжений позволяет переходить от криволинейных ортогональных координат к декартовым и наоборот, без особых затруднений.

гравитация; конформное отображение; метод Мусхелишвили; напряжения; очистная камера; упругость; тектоническая сила

Бул эмгекте Мусхелишвилинин методун пайдаланып, Г.Н. Савиндин конформндук чагылууну тартуу менен гравитациялык күчтөрдүн жана горизонталдык тектоникалык кысылуулардын биргелешкен аракетинде туурасынан кесилишкен тараптары 3:1 катнаштагы төрт бурчтук камеранын айланасындагы тоо тектеринин чыңалган жана
деформацияланган аналитикалык модели түзүлгөн жана сыналган. Тоо тектеринин чыңалган абалынын модели эки чыңалуу талаасынын суммасы түрүндө берилген. Камеранын контурунда жана камеранын айланасындагы тоо тектеринин чыңалууларынын маанилерин эсептөө жүргүзүлдү. Бул учурда гравитациянын күчү жана тектоникалык кысылуу Тх = –20 МПа га барабар, камера жайгашкан тереңдик 200 м. Эсептөөлөр көрсөткөндөй, чектешкен шарттар жогорку тактыкта аткарылган, айырмачылык 10–14 төн көп эмес. Бардык компоненттер үчүн чыңалууну бөлүштүрүү натыйжалары изолиния түрүндө көрсөтүлгөн. ыңалуу талаасын эсептөө үчүн Маtcаdдын мүмкүнчүлүктөрүн пайдалануу эч кыйынчылыксыз ийри сызыктуу ортогоналдык координаттардан декарттык координатка жана тескерисинче декарттык координаттардан ортогоналдык координаттарга өтүүгө мүмкүндүк берет.

гравитация; конформндук чагылуу; Мусхелишвилинин методу; чыңалуу; тазалоо камерасы; ийилчектик; тектоникалык күч

An analytical model of the stressed and deformed state of the rock masses around the cleaning chambers with a rectangular cross section with a 3:1 aspect ratio under the combined action of gravity force and horizontal tectonic compression using the Muskhelishvili method with the involvement of the conformal display of G.N. Savin was created and tested. The array stress model is represented by the sum of two stress fields. The system calculates the stresses in the camera outline and the arrays around the camera. The regularities of the distribution of stresses under the action of the force of gravity and the tectonic compression Тх = -20 MPa, the depth of the chamber 200m are established. Calculations showed that boundary conditions are fulfilled with high accuracy, error is not more than 10-14. Stress distribution results for all components are presented as isolines. Using the capabilities of Matcad to calculate stress fields allows you to move from curved orthogonal coordinates to Cartesian coordinates and vice versa, without special difficulty.

gravity; conformal mapping; Muskhelishvili method; stresses; cleaning chamber; elasticity; tectonic force